پتروشیمی در گذار 43 سال

صنعت پتروشیمی فراز و فرودهای بسیاری را در روند تولید و توسعه پشت سر گذاشته است؛ از جمله دوران دفاع مقدس و بازسازی مجتمع های آسیب دیده در جنگ تحمیلی، خصوصی سازی، تحریم و کرونا، اما با وجود تمامی بالا و پایین ها، صنعت پتروشیمی تا امروز کارنامه قابل دفاعی از خود نشان داده و از صنایع راهبردی و تاثیر گذار در اقتصاد کشور شده است. عملکرد کنونی صنعت پتروشیمی ایران را نسبت به 43 سال گذشته به صورت اجمالی مرور می کنیم:

مجتمع های پتروشیمی: 6 مجتمع فعال پتروشیمی کشور در سال 1357 امروز به 68 مجتمع افزایش یافته است؛ 17 مجتمع تولیدی و 2 واحد یوتیلیتی در قطب عسلویه، 19 مجتمع تولیدی و یک واحد یوتیلیتی در هاب ماهشهر و 25 مجتمع تولیدی پتروشیمی در سایر مناطق کشور فعال هستند.

رقم سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی: مقدار سرمایه گذاری در این صنعت از حدود 110 میلیارد ریال در سال 1357 هم اکنون به بیش از 8 میلیارد دلار رسیده است.

ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی: ظرفیت  صنعت پتروشیمی ایران از سالانه 3 میلیون تن در سال 1357 هم اکنون به 90 میلیون تن در سال رسیده است، همچنین ظرفیت تولید سالانه محصولات پایه صنعت پتروشیمی در سال گذشته 30 میلیون تن بود که از نظر کمّی ایران پس از عربستان در رتبه دوم منطقه قرار گرفت. افزون بر این، ایران با 54 میلیون تن ظرفیت محصولات عمده پتروشیمی در سال 2020،جایگاه دوم در خاورمیانه را به خود اختصاص داده است.

تولید صنعت پتروشیمی: تولید این صنعت از 2.7 میلیون تن در سال 1357 به 61.2 میلیون تن در سال 99 رسیده است که از این مقدار 34.2 میلیون محصول نهایی قابل فروش در سال 99 تولید شد، در حالی که مقدار فروش کل محصولات پتروشیمی در سال 1357، 1.52 میلیون تن بوده است.

درآمد فروش محصولات پتروشیمی: صنعت پتروشیمی در سال 99 بدون در نظر گرفتن طرح هایی که در ماه های پایانی سال به بهره برداری رسیده اند، عملکرد 77 درصدی نسبت به ظرفیت اسمی قابل بهره برداری داشته و درآمدی معادل 15 میلیارد دلار را برای کشور محقق کرده است. پیش بینی می شود درآمد فروش صنعت پتروشیمی در پایان امسال به بیش از 21.5 میلیارد دلار برسد. این در حالی است که درآمد این صنعت در سال 1357، 0.16 میلیارد دلار بوده است.

صادرات محصولات پتروشیمی: مقدار صادرات محصولات پتروشیمی از 0.6 میلیون تن به ارزش 0.05 میلیارد دلار در سال 1357 به 24.4 میلیون تن به ارزش حدود 9 میلیارد دلار در سال 99 با سهم حدود 70 درصدی از میزان تولید محصولات رسیده است.

فروش داخلی محصولات پتروشیمی: 0.57 میلیون تن محصول پتروشیمی به ارزش 11 میلیارد ریال در سال 1357 در بازار داخلی به فروش رفت که این مقدار در سال 99 به حدود 30 درصد کل محصولات قابل فروش یعنی نزدیک به 10 میلیون تن به ارزش 5 میلیارد دلار رسیده است.

نکته: عملکرد صنعت پتروشیمی به صورت سالانه محاسبه می شود، بنابراین به دلیل کامل نشدن سال 1400، سال 1399 برای مقایسه در این گزارش آمده است.