تری اتانول آمین چیست و چه کاربردی دارد؟

تری اتانول آمین چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

تری اتانول آمین، یک مایع بی رنگ یا کمی مایل به زرد و چسبنده است. این مایع، مقداری بوی آمونیاک دارد و به سادگی با آب ترکیب می شود. تری اتانول آمین با TEOA و TEA شناخته می شود. این ماده یک ترکیب شیمیایی آلی و متشکل از یک دسته آمین و سه دسته الکل است. از تری اتانول آمین به عنوان عامل کاهنده یا بازدارنده از خوردگی استفاده می شود.

فرمول تری اتانول آمین عبارت از C6H15NO3 می باشد. تری اتانول آمین ماده ای آلی و از گروه هیدروکربن های نیتروژن دار و اکسیژن دار است. تری اتانول آمین مانند آمین های دیگر که یک جفت الکترون بر روی نیتروژن هستند، به عنوان یک باز ضعیف عمل می کند.

اتانول آمین در یک فرایند واکنش اتیلن اکسید با آمونیاک اضافه تولید می شود. این مقدار اضافه در برخی مواقع قابل توجه است. به جهت کندی واکنش اتیلن اکسید با آمونیاک، برای سرعت بخشی به این فرایند از آب استفاده می شود. روش دیگر بدون آب است. در این روش از یک کاتالیزور تشکیل شده از رزین یا خاک رس غیر آلی یا زئولیت استفاده می شود. هر دو روش واکنش، در مرحله آبگونه اتفاق می افتد. فشار واکنش دهنده به قدری بالاست که از تبخیر اتیلن اکسید و آمونیاک پیشگیری می کند. روش های معمول میزان غلظت آمونیاک در آب، از حدود 50 تا 100 درصد است. همچنین میزان فشار آن تا حدود 16 مگاپاسکال می باشد.

مقدار دمای واکنش تقریبا 150 درجه سانتی گراد است. بر هر مول اتیلن اکسید تا مازاد 40 مول آمونیاک استفاده می شود که این واکنش بسیار گرماده می باشد. آنتالپی این واکنش تقریبا 125 کیلو ژول بر هر مول اتیلن اکسید می باشد. با دو روش زیر می توان به دی اتانول آمین یا تری اتانول آمین بیشتری دست یافت. این دو روش عبارتند از:

-بازیابی و استفاده مجدد از مونو اتانول آمین یا دی اتانول آمین در واکنش دهنده

-با اضافه کردن آن به اتیلن

دیگر ویژگی های تری اتانول آمین

در زمان قرار گرفتن در معرض نور و هوا، رنگ تری اتانول آمین قهوه ای می شود. با قرار گرفتن در دمای پایین، از آن کریستال های مکعب شکل تشکیل می شود. قابلیت اختلاط با آب، استون و متانول را دارد.در بنزن و اتر محلول است.

تری اتانول آمین، آمینو الکل است. این ماده در واکنش های گرمازا باعث خنثی شدن اسیدها شده است. همچنین تشکیل دهنده نمک به همراه آب می باشد. این مایع در برخی مواقع با مواد آلی هالوژنه، فنل ها، اسید هالیدها، پراکسیدها، انیدریدها ناسازگار است. تری اتانول آمین از واکنش آمونیاک آبی با اتیلن اکسید به دست می آید و دی اتانول آمین نیز محصول جانبی هستند. 

تری اتانول آمین چگونه تولید می شود؟

برای تولید تری اتانول آمین؛ اکسید اتیلن و آمونیاک و آب را در یک راکتور قرار می دهند. در دمای 30 تا 40 درجه سانتیگراد و با فشار بین حدود 71 تا 304 کیلو پاسکال واکنش تغلیظ اتفاق می افتد. سپس محلولی از مونو اتانول آمین، دی اتانول آمین، تری اتانول آمین به دست می آید. با حذف آب در دمای 90 الی 120 درجه ماده غلیظ می شود. در مرحله بعدی این ماده به 3 برج تقطیر خلاء منتقل می شود.

در این مرحله است که بر حسب نقطه جوش محصول نهایی اتانول آمین، دی اتانول آمین و تری اتانول آمین با خلوص بیش از 99 درصد بدست می آید. باید توجه داشته باشیم که در طول واکنش با تغییر نسبت اتیلن اکسید، نسبت تولید دی اتانول آمین و تری اتانول آمین تغییر خواهد کرد.

کاربردهای تری اتانول آمین (TEA)

-کاربرد تری اتانول آمین در شیمی: در شیمی تحلیلی می توان از تری اتانول آمین (TEA) به عنوان فاز ثابت کروماتوگرافی* استفاده کرد. خوب است بدانیم که حداکثر دمای آن 75 درجه سانتی گراد است و حلال اتانول و متانول می باشد که از آن برای جداسازی جایگزین های متیل و پیریدین استفاده می شود. در تجزیه تحلیل ها از آن به عنوان پوشاننده برای تداخل یون ها استفاده می شود.

-کاربردهای تری اتانول آمین (TEA) در صنعت: از تری اتانول آمین اکثرا در مواد شوینده مایع، مواد آرایشی، مایه برش دهنده، مایع ضد یخ، صنعت لاستیک سازی، امولسیون کننده روغن، موم، سموم دفع آفات، تثبیت کننده و مرطوب کننده مواد آرایشی، نرم کننده پارچه و لباس، افزودنی های ضد خوردگی، روان کننده ها و ... استفاده می شود.

-از آنجایی که تری اتانول آمین توانایی جذب دی اکسید کربن و سولفید هیدروژن را دارد، از آن به عنوان تمیزکننده گاز کک و سایر گازهای صنعتی و گازهای اسیدی استفاده می شود.

-از تری اتانول آمین به طور چشمگیری در فرمولاسیون داروهای موضعی، تشکیل دهنده نمک بر محلول های تزریقی، آماده سازی داروهای ضد درد موضعی، روان کننده دستکش های لاستیکی، صابون های اسیدهای چرب، تمیز کردن و خشک کردن مواد آرایشی، شامپوها، کرم ها، مواد شوینده خانگی و ... استفاده می شود.

-از این ماده به عنوان عامل مقاومت اولیه در سیمان و گچ استفاده می شود. ضمن اینکه این ماده تراکم بتن، خاصیت ضد نفوذ پذیری و یخ زدگی را بسیار بهبود می بخشد.

مزایا و معایب تری اتانول آمین چیست؟

از تری اتانول آمین که یک ترکیب آلی شیمیایی است، در ساخت سموم و آفت کش های کشاورزی، شوینده ها، مواد شیمیایی، پلیمرها و ... استفاده می شود. از مزایای تری اتانول آمین، می توان به قیمت مناسب آن، عوارض جانبی محدود، فراوانی تولید آن و در دسترس بودن تری اتانول آمین اشاره کرد. در تولید مواد آرایشی و شوینده، ترکیبات قلیایی و اسیدی متعددی وجود دارد. از اتانول آمین به عنوان ماده ای جهت خنثی سازی خاصیت اسیدی و بازی استفاده می شود. همچنین در تنظیم PH این ترکیبات مورد استفاده قرار می گیرد.

دیگر مزیت استفاده از تری اتانول آمین خاصیت ضخامت بخشی از آن است. در ساخت کرم های آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد. همچنین این ماده به جهت خاصیت تثبیت کنندگی باعث می شود ترکیبات مورد استفاده در یک محلول، ساختار خود را حفظ کرده و در ترکیب با سایر مواد، ثبات لازم را داشته باشد.

در کنار این مزایا، تری اتانول آمین هم مانند همه مواد شیمیایی معایبی دارد. از جمله این معایب می توان به احتمال ایجاد حساسیت یا آکنه اشاره کرد. همان عیبی که در بنزوفون و پترولاتوم و پارابن ها و ...هم وجود دارد و نمی توان آن ها را از فرمول تهیه مایع ظرفشویی، کرم های ضد آفتاب و پمادهای بهداشتی و درمانی، مواد شوینده و ... حذف کرد. پس می بایست با استفاده از دز مناسب این مشکل را رفع کرد. برابر تحقیقات گسترده ای که انجام شده است، دز مناسب تری اتانول آمین کمتر از 5 درصد است.

خطرات تری اتانول آمین کدامند؟آیا تری اتانول آمین خطری دارد؟

ان تی پی (برنامه ملی سم شناسی)، در زمینه مطالعه مواد شیمیایی سمی و خطرناک فعالیت دارد. هدف آن شناسایی مواد کاملا خطرناک است. در مطالعات منتشر شده توسط ان تی پی، تری اتانول آمین جزء مواد خطرناک برای سلامتی معرفی نشده است.

همچنین در خصوص سرطان زا بودن این ماده به جهت وجود ازت در مرکز آن، آژانس بین المللی تحقیقات سرطان بررسی هایی نمود. پس از مطالعات گسترده و بررسی تمام شواهد، نتیجه آن را اعلام کرد. نتیجه:

- مشاهدات غیر کافی از سرطانزا بودن در انسان

- مشاهدات محدود از سرطانزا بودن در حیوانات

در ادامه سازمان مدیریت غذا و دارو (FDA) اعلام داشته است با توجه به اینکه نتیجه مطالعات ان تی پی در مورد استفاده از این ماده، حکایت از خطر ابتلا به سرطان نداشته، دلیلی برای اخطار در مصرف آن وجود ندارد.

شرکت بین المللی بازرگانی شبانکو با فعالیت گسترده در زمینه تامین دانش فنی و مواد شیمیایی و پلیمری مجموعه ای شناخته شده در بین شرکت های موجود در این عرصه است. 

این شرکت در راستای جلب رضایتمندی مشتری و ارائه خدمات مناسب به عنوان تامین کننده و فروشنده مواد شیمیایی، همواره سعی در ارائه محصولات با قیمت مناسب داشته و جلب رضایت مشتری را در اولویت خود قرار داده است.

امیدواریم که این مطالب ارائه شده توانسته باشد شناخت شما را نسبت به تری اتانول آمین افزایش داده باشد.

*کروماتوگرافی: کروماتوگرافی یک روش تحلیلی است که به طور معمول برای جداسازی اجزای تشکیل دهنده یک مخلوط شیمیایی به کار می رود. در این روش معمولا مخلوط که به صورت مایع یا گاز است از یک لوله یا شبکه گذرانده می شود... .